Γειτονιά συνδεδεμένη με τους κατατρεγμούς χιλιάδων προσφύγων μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, «αγκάλιασε» την εκδήλωση, ενώ το «παρών» έδωσαν εργαζόμενοι, νεολαία της περιοχής και όχι μόνο. Το άνοιγμα πραγματοποίησε ο Δημήτρης Γκούρλιας, μέλος της ΤΕ Αιτωλοακαρνανίας, ο οποίος έκανε αναφορά στην παρουσία των προσφύγων στην περιοχή πριν 100 χρόνια, αλλά και στο πως βρήκαν αποκούμπι στο ΚΚΕ, πως δυνάμωσαν τον εργατικό, λαϊκό κίνημα συνδεόμενοι μαζί του.
Την παρουσίαση πραγματοποίησε ο Βασίλης Μόσχος, μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ, τονίζοντας ότι «ο τροχός της ιστορίας πάντα κινείται» καλώντας σε πάλη για την οριστική κατάργηση της αιτίας που γεννά δεινά για τον εργαζόμενο άνθρωπο (φτώχεια, ανεργία, πείνα, πόλεμο, προσφυγιά κα.), την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος, το κτίσιμο ενός κόσμου πραγματικά ειρηνικού, ελεύθερου, ανθρώπινου, όπου ο εργαζόμενος άνθρωπος θα είναι πραγματικός κύριος του μόχθου, του τόπου και της μοίρας του, τον σοσιαλισμό.
Απ’ την πλευρά της εργατικής τάξης
Αναφερόμενος στους παράγοντες που οδήγηση στην Μικρασιατική καταστροφή, τόνισε ότι «δεν γεννήθηκε στις γραμμές των ανθρώπων του μόχθου, δεν ξεκίνησε από τους "κάτω" της οθωμανικής κοινωνίας, αλλά από τους "πάνω"», αναλύοντας το συνολικό πλαίσιο της εποχής, το γεγονός, μεταξύ άλλων, ότι Έλληνες και Αρμένιοι, «κυριαρχούν» στην οικονομία της οθωμανικής αυτοκρατορίας. «Αυτή η οικονομική λειτουργία βέβαια, ανεξάρτητα από την εθνική ταυτότητα και την πρόθεση όποιου την ασκεί, από μόνη της περιείχε και την εκμετάλλευση των φτωχότερων στρωμάτων της αυτοκρατορίας, και των χριστιανικών και μουσουλμανικών», είπε και εξήγησε:
«Η τουρκική αστική τάξη με πολιτική της έκφραση το κίνημα των Νεότουρκων, σχεδιάζει ένα δικό της έθνος-κράτος στη θέση της πολυεθνικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, διεκδικεί φυσικά την πρωτοκαθεδρία σε αυτό το κράτος. Η πρωτοκαθεδρία αυτή προϋπέθετε την κατάργηση του ελληνικού και αρμενικού κεφαλαίου και την εξάλειψη όσων άλλων εθνοτήτων ζούσαν στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στην στόχευσή της αυτή η τουρκική αστική τάξη προσπάθησε–και σε ένα βαθμό τα κατάφερε- την ενσωμάτωση και των φτωχότερων τουρκικών στρωμάτων Ακριβώς για αυτό το λόγο κατήγγειλε υποκριτικά την εκμετάλλευσή τους από το ελληνικό και αρμενικό κεφάλαιο. Όχι βεβαίως ότι κατάργησε την εκμετάλλευσή τους, αλλά την αντικατέστησε από τη δική της ομοεθνή εκμετάλλευση, την συνέχισε. Προσθέτουμε μιας από τις πρώτες ενέργειες ήταν οι θανατικές καταδίκες και τα αυταρχικά μέτρα σε βάρος του Κ.Κ.Τ.».
Ανταγωνισμοί για τη λεία...
Στάθηκε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τις επιδιώξεις των αστικών τάξεων (Βρετανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Τσαρικής Ρωσίας), τους αδυσώπητους ανταγωνισμούς και συγκρούσεις τους (όπου προστέθηκε και η ελληνική), για την μεταπολεμική λεία, το μοίρασμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εξηγώντας ότι η «μοίρα» των μειονοτικών πληθυσμών εντός της, ήταν εξ’ αρχής προδιαγεγραμμένη και με τη σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης Βενιζέλου.
Αναφέρθηκε στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετώπιζε ο ελληνικός λαός, όπου βρισκόταν επί «ποδός πολέμου» για μια σχεδόν επταετία και έκανε αναφορά σε ορισμένα σημάδια πολιτικής αποσταθεροποίησης, που εμφανίστηκαν ιδιαίτερα απ’ το καλοκαίρι του 1921 και μετά, τις ευθύνες που αποδόθηκαν εν συνεχεία (προς επανάκτηση της σταθερότητας), σε ορισμένους λίγους ιθύνοντες της αντιβενιζελικής παράταξης, οι οποίοι και εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες.
Η αντιμετώπιση των προσφύγων
Ιδιαίτερα, αναφέρθηκε στην «υποδοχή» των προσφύγων στην Ελλάδα (φτώχεια, εξαθλίωση κ.α.), επισημαίνοντας: «Όλα αυτά βέβαια δεν ίσχυαν για όλους τους πρόσφυγες. Ταξική διαίρεση υπήρχε και εντός των προσφύγων. Οι πιο εύποροι Μικρασιάτες και Πόντιοι έχοντας μεταφέρει σημαντικό τμήμα της περιουσίας τους εκ των προτέρων και εξασφάλισαν από κράτος, τράπεζες και την Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων τεράστιες εκτάσεις γης, δάνεια με χίλιες δύο διευκολύνσεις για τις όποιες επενδύσεις τους. Δύο κόσμοι πράγματι».
Στάθηκε στη σύνδεση του ΚΚΕ με τις μάζες των προσφύγων, με το ντόπιο εργατικό, αγροτικό κίνημα και την πάλη τους, προσθέτοντας: «Οι ασφυκτικές πιέσεις του αστικού κράτους σε συνδυασμό με την πολιτική και οργανωτική ανωριμότητα του νεαρού ακόμη τότε Κόμματός μας, οδήγησαν το κόμμα σε ρεφορμιστική υποχώρηση, υιοθετώντας συνθήματα περισσότερο πασιφιστικά (υπέρ της ειρήνης) και όχι ανατρεπτικά (υπέρ της ανατροπής της εξουσίας του κεφαλαίου, που θα εξασφάλιζε και την πραγματική ειρήνη). Το γεγονός αυτό λειτούργησε αρνητικά στην περαιτέρω γενίκευση των εστιών αντίστασης και στο βάθεμα της ριζοσπαστικοποίησης τους».
Χρήσιμα συμπεράσματα
Ιδιαίτερα για τα συμπεράσματα που πρέπει να βγαίνουν σήμερα, επεσήμανε: «Ανεξάρτητα, από την φάση στην οποία βρίσκεται μια χώρα, το αστικό σύστημα βρίσκεται παγκοσμίως στην εποχή της παρακμής του. Ως εκ τούτου η όποια εγχώρια αστική τάξη-στην περίπτωση μας η τουρκική και η ελληνική-είναι αντιδραστική δύναμη και όσο ηγούνται ακόμη και σε δίκαιους-προοδευτικούς εθνικούς αγώνες και όσο συνδυάζονται οι επιδιώξεις τους με τα συμφέροντα και τους σχεδιασμούς με τα σύμμαχα τους ιμπεριαλιστικά κράτη τα αποτελέσματα είναι τραγικά. Το ταξικό στοιχείο είναι πάντα παρόν στο εθνικό. Αντίθετα, οι λαοί, με ηγέτη την εργατική τάξη, όσο δεν στοιχίζονται με την αστική τάξη, όσο δεν εμπιστεύονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τις κυβερνήσεις τους, τόσο ανοίγουν δρόμο για την ειρήνη, για την επίλυση των εθνικών ζητημάτων, για την κατάργηση της εκμετάλλευσης, για μια πιο δίκαιη κοινωνία.
-Η οργάνωση του λαού στην και στα μετόπισθεν και στις στρατευμένες δυνάμεις, αφορά τα στρατευμένα παιδιά του λαού και της επιτιθέμενης και της κατεχόμενης χώρας.
-Η στάση και η συμπεριφορά των πιο ισχυρών σύμμαχων καπιταλιστικών κρατών προς τα λιγότερο ισχυρά είναι εκδήλωση-στοιχείο των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, του ανταγωνισμού, της αδυσώπητης ανάγκης του όποιου καπιταλιστικού κράτους προς ικανοποίηση του συμφέροντός του. Επομένως ούτε αίσθημα υπεροχής ούτε ασφάλειας δικαιολογείται από τη συμμετοχή της Ελλάδας στις διάφορες ιμπεριαλιστικές συμμαχίες. Το βλέπουμε δεκαετίες στην Κύπρο. Το βλέπουμε στη στάση του ΝΑΤΟ απέναντι στις επεκτατικές βλέψεις της Τουρκίας.
-Χρειάζεται πάντα επαγρύπνηση και ετοιμότητα. Χρειάζεται η αναβαθμισμένη καθοδηγητική ευθύνη του επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης, του Κομμουνιστικού Κόμματος. Άλλωστε κομμάτι της εκάστοτε «κατάστασης» είναι και η στρατηγική του κόμματός μας. Φροντίδα όλων μας είναι μια στρατηγική ανθεκτική, ανυποχώρητη στην ενσωμάτωση (εθνικής ενότητας, κυβερνητική, εκλογική και οποιαδήποτε άλλη), εν τέλει επαναστατική».
Στη συνέχεια ακολούθησαν ερωτήσεις, ενώ παρέμβαση έκανε η απόγονος της οικογένειας Θεοδωρίδη, Βαρβάρα Τσιρωγιάννη, όπου, μεταξύ άλλων, μίλησε για τις δυσκολίες που αντιμετώπισε η οικογένεια της για να μπορέσει να εγκατασταθεί και να ορθοποδήσει στην περιοχή. Όπως και για το πως αντιμετωπίστηκαν οι πρόσφυγες την εποχή εκείνη, στο πως βρήκαν αποκούμπι στο ΚΚΕ και το εργατικό λαϊκό κίνημα της περιοχής, έναντι των κυβερνήσεων της εποχής και της άρχουσας τάξης.
ΚΚΕ - Τομεακή Οργάνωση Αιτωλοακαρνανίας
